Sony PlayStation (PS1) không chỉ là một cỗ máy chơi game, mà còn là biểu tượng văn hóa đã định hình ngành công nghiệp giải trí kỹ thuật số. Trước khi cạnh tranh với Xbox của Microsoft ở các thế hệ sau, PS1 đã có những trận chiến đầu tiên đầy kịch tính với Nintendo N64 và Sega Dreamcast. Ít ai biết rằng chúng ta suýt có một phiên bản “lai” Sony-Nintendo tích hợp ổ đĩa, nhưng dòng thời gian kỳ lạ đó đã không xảy ra. Thay vào đó, Sony tự mình tiến bước và tạo nên lịch sử vang dội.
PlayStation đã trở thành console đầu tiên phá vỡ rào cản 100 triệu đơn vị bán ra, nhanh chóng ghi tên mình vào “đại sảnh danh vọng” của làng game. Kèm theo đó là một thư viện game đồ sộ, nhiều tựa trong số đó đã trở thành “món mồi” hấp dẫn cho các nhà sưu tầm – một danh mục khiến ví tiền của bạn phải “kêu cứu” nhiều năm sau này. Dù bạn là một nhà sưu tầm chuyên nghiệp hay một fan hâm mộ giả lập, những tựa game PS1 dưới đây là minh chứng rõ ràng rằng hoài niệm không hề rẻ chút nào.
6. NFL Blitz 2000 [Greatest Hits]
Phiên bản bị thu hồi khiến game trở nên hiếm có
Khoảng năm 1997, Sony bắt đầu chương trình “Greatest Hits” của mình. Để đủ điều kiện tham gia, một tựa game phải bán được ít nhất 150.000 bản và có mặt trên thị trường tối thiểu một năm. Chrono Cross, Gran Turismo 2, và Final Fantasy VIII là một số game nhận được phiên bản Greatest Hits. Tuy nhiên, có một tựa game lẽ ra không bao giờ có phiên bản Greatest Hits lại vẫn được phát hành, đó là NFL Blitz 2000.
Mặc dù phiên bản này đã được cải tiến một chút với một vài chỉnh sửa nhỏ, nhưng NFL Blitz 2000 [Greatest Hits] đã bị thu hồi ngay sau đó, chỉ còn lại một số ít nhà sưu tầm và người hâm mộ bóng bầu dục sở hữu chúng. Chính điều này đã khiến phiên bản PlayStation 1 này trở nên cực kỳ có giá trị. Theo PriceCharting, giá cho một phiên bản mới nguyên seal có thể lên tới gần 8.000 USD. Lần giao dịch gần nhất của game này, tại thời điểm viết bài vào tháng 3 năm 2025, đã đạt mức 3.000 USD.
Bìa đĩa game NFL Blitz 2000 Greatest Hits trên PlayStation 1, phiên bản cực hiếm bị thu hồi
5. King’s Field
Trước khi có Dark Souls, đã có King’s Field
Tựa game đầu tiên của FromSoftware ra mắt cùng năm với PlayStation. Studio xuất sắc này sau đó đã tạo ra những trò chơi định hình thể loại như bộ ba Dark Souls và toàn bộ thể loại Soulsborne. King’s Field có thể không có độ bóng bẩy như các game Souls sau này, nhưng bạn chắc chắn có thể nhận thấy những đặc trưng của studio này trong trò chơi.
Đương nhiên, một tựa game của FromSoftware như vậy sẽ thu hút sự chú ý từ các nhà sưu tầm và sử gia game. Do đó, PriceCharting cho thấy rằng game đòi hỏi một “cánh tay và một cái chân” nếu bạn muốn sở hữu nó ngày nay. Một bản game không còn hộp hoặc sách hướng dẫn thì không quá đắt, chỉ khoảng 62 USD. Nhưng một bản game còn nguyên seal đã được bán với giá 2.000 USD vào năm ngoái. Tuy nhiên, bản game được giao dịch gần đây nhất còn có giá cao hơn, lên tới 3.600 USD.
Ảnh minh họa game King's Field trên PS1, tựa game nhập vai đầu tiên của FromSoftware
4. Doom [Long Box]
Số phận “DOOMed” để trở nên hiếm
Trước khi PS1 sử dụng các hộp đĩa CD tiêu chuẩn, nó đã thử nghiệm với những gì các nhà sưu tầm giờ đây gọi một cách trìu mến là “Long Box” (hộp dài). Có tổng cộng 102 tựa game được phát hành trong định dạng hộp dài này, với ba kiểu khác nhau: hộp nhựa mỏng manh (rất dễ nứt vỡ), hộp bìa cứng phẳng (thường thiếu miếng xốp bảo vệ bên trong), và loại hộp bìa cứng cứng cáp phổ biến hơn.
Một trong những phiên bản Long Box giá trị nhất mà bạn có thể sở hữu là của tựa game DOOM. Các bản nguyên seal được coi là “Chén Thánh”, có giá bán từ 7.500 USD đến 8.000 USD. Tuy nhiên, một đĩa DOOM PS1 thông thường chỉ có giá khoảng 60 USD. Nếu không muốn bỏ ra số tiền lớn, bạn có thể chơi nó trên giả lập hoặc thậm chí trên một chiếc máy cắt cỏ.
Hộp dài (Long Box) của game DOOM trên PlayStation 1, phiên bản sưu tầm quý hiếm
3. Crash Bandicoot [Black Label]
48.000 USD cho một chú Bandicoot? Hoàn toàn có thể!
Trong thế giới của những nhà sưu tầm, phiên bản “Black Label” có lẽ là bản sao tốt nhất bạn có thể sở hữu của một tựa game kinh điển. Các game Black Label là những bản gốc đầu tiên, được phát hành trước khi các tựa game này đạt mốc 150.000 bản bán ra và sau đó nhận được các phiên bản Greatest Hits hay Platinum. Với Crash Bandicoot là một biểu tượng di sản của PlayStation, một phiên bản Black Label có giá khá cao trên thị trường.
Những bản sản xuất đầu tiên của trò chơi, trong tình trạng nguyên seal, đã được bán với giá lên tới 48.000 USD tại các buổi đấu giá. Một bản mới, được đánh giá chất lượng (graded new copy), đã bán với giá 9.400 USD vào năm ngoái. Hầu hết các bản Black Label của Crash Bandicoot trên PS1 sẽ có giá từ 3.500 USD trở lên, chứng tỏ giá trị của những phiên bản này trong mắt các nhà sưu tầm. Vì vậy, nếu bạn muốn trải nghiệm những màn platforming đầy thử thách trên PS1, hoặc chỉ đơn giản là muốn khoe khoang việc sở hữu một phiên bản quý hiếm như vậy, hãy chuẩn bị chi một khoản tiền không nhỏ.
Bìa đĩa game Crash Bandicoot phiên bản Black Label, biểu tượng huyền thoại của PlayStation 1
2. Tekken [Long Box]
“Tekken” tiền tiết kiệm của bạn
Tekken là một trong những tựa game đối kháng có ảnh hưởng nhất mà ngành công nghiệp game từng biết đến, và di sản của nó vẫn tiếp tục mạnh mẽ cho đến ngày nay. Đối với những nhà sưu tầm PS1, phiên bản Long Box của Tekken gốc có giá “choáng váng”.
Là tựa game PS1 đắt nhất trên PriceCharting, các bản Long Box nguyên seal của Tekken đã được bán với giá cao tới 55.000 USD tại các cuộc đấu giá. Trên eBay, một bản nguyên seal khác đã hoàn tất giao dịch với giá gần 20.000 USD, cho thấy các nhà sưu tầm sẵn sàng bỏ ra bao nhiêu để hoàn thành bộ sưu tập của mình. Tuy nhiên, chỉ các phiên bản Long Box nguyên seal mới có thể đạt được những mức giá này, trong khi các đĩa Long Box Tekken trên PS1 thông thường, không còn seal, thậm chí đã được bán với giá chỉ 10 USD.
Phiên bản Long Box của game đối kháng Tekken trên PS1, có giá trị cực cao
1. Twisted Metal [Long Box]
Từ “đại chiến xe hơi” đến tác phẩm trưng bày
Trước khi trở thành một trong những tựa game đua xe huyền thoại, Twisted Metal đã khởi đầu cơn hỗn loạn của mình trên PS1 vào năm 1995 trong một chiếc Long Box cứng cáp và lộng lẫy. Trò chơi đã kết hợp cảm giác mạnh của các cuộc đua phá hủy với các nhân vật phản diện và đấu trường đầy chất nổ, đặt nền móng cho một trong những thương hiệu dễ nhận biết nhất của PlayStation. Và đối với các nhà sưu tầm? Đó là nhiên liệu nitro mạ vàng.
Một phiên bản Long Box nguyên seal của Twisted Metal được báo cáo đã bán với giá đáng kinh ngạc 60.000 USD tại một cuộc đấu giá vào năm 2022. Ngay cả các bản không còn seal nhưng còn hộp cứng cáp cũng có thể đạt gần 5.000 USD tùy thuộc vào tình trạng. Đây là bằng chứng cho thấy ngay cả “sự tàn phá kỹ thuật số trên bốn bánh” cũng có thể biến thành một kho báu sưu tầm nguyên sơ – miễn là bạn giữ nó trong lớp bọc co lại và tránh xa ánh nắng mặt trời hoặc những đứa em tinh nghịch.
Hộp dài (Long Box) của game Twisted Metal trên PlayStation 1, một trong những game đắt giá nhất
Cơn sốt “đĩa xám”
Kỷ nguyên PS1 là một giai đoạn thuần túy diệu kỳ – một thời đại vàng son nơi những chiếc đĩa là vua và sách hướng dẫn thực sự có mùi đặc trưng. Giả lập những tựa game kinh điển này thật tuyệt vời, nhưng không gì sánh bằng việc cầm một bản gốc thực sự trong tay. Đáng tiếc là việc sưu tập chúng bây giờ đồng nghĩa với việc bạn phải lựa chọn giữa việc chơi game retro và tiền thuê nhà. Lần tới nếu mua một bản, tôi sẽ mua hai: một để chơi, và một để giữ nguyên seal cho con cháu sau này bán đi và mua bất kỳ chiếc RTX 9090 nào NVIDIA sẽ ra mắt vào năm 2060.
