Trước khi xây dựng chiếc PC hiện tại của mình, tôi từng ưu tiên tính thẩm mỹ lên hàng đầu. Một chiếc vỏ case bóng bẩy, tối giản với tấm kính cường lực bên hông là tất cả những gì tôi quan tâm, và khái niệm luồng không khí (airflow) thậm chí còn không nằm trong suy nghĩ của tôi. Tôi ngây thơ cho rằng chỉ cần trang bị nhiều quạt và chi mạnh tay cho tản nhiệt CPU, GPU cao cấp, thì mọi vấn đề về nhiệt độ sẽ được giải quyết. Thế nhưng, càng sử dụng PC, tôi càng bắt đầu gặp phải các vấn đề khó chịu như quạt ồn ào khi chơi game, tình trạng sụt giảm FPS ngẫu nhiên, và nhiệt độ linh kiện tăng cao trong quá trình sử dụng và kiểm tra bằng MSI Afterburner.
Tôi đã thử thay keo tản nhiệt CPU và GPU bằng Thermal Grizzly Kryonaut – một trong những loại keo tản nhiệt tốt nhất hiện nay, với hy vọng cải thiện tình hình. Nhưng tôi đã hoàn toàn bỏ qua nguyên nhân thực sự: chiếc case Phanteks Evolv ATX của tôi đang hạn chế nghiêm trọng luồng không khí, đặc biệt là với cách tôi đã cấu hình quạt. Nhìn lại, tôi đã đánh giá quá thấp tầm quan trọng của việc tối ưu airflow cho case PC trong việc ngăn ngừa các vấn đề quá nhiệt. Ngay cả những giải pháp tản nhiệt cao cấp nhất cũng không thể cứu vãn dàn máy của tôi khỏi các vấn đề về nhiệt, chỉ vì tôi đã không hề suy nghĩ đến việc quy hoạch luồng không khí từ ban đầu.
3 Bài Học Xương Máu Về Airflow PC Không Thể Bỏ Qua
1. Tấm Mặt Trước Dạng Lưới (Mesh) Cho Airflow Tốt Hơn Đáng Kể
Chiếc case Phanteks Evolv ATX của tôi thực sự rất đẹp mắt, nhưng tấm mặt trước đặc đã khiến tôi phải chấp nhận nhiệt độ CPU và GPU ở mức không tối ưu. Mặc dù có các khe hút gió ở hai bên phía sau mặt trước, nhưng điều đó có nghĩa là không khí phải đi qua những không gian chật hẹp, vốn không lý tưởng cho việc làm mát hiệu quả. Dù tôi đã lắp hai quạt 140mm ở phía trước, chúng không nhận đủ không khí tươi để hoạt động hiệu quả. Phần lớn luồng không khí đã bị nghẽn trước khi kịp đi vào bên trong case, khiến cả CPU và GPU của tôi chạy nóng, thường xuyên dao động quanh mức 85°C.
Đó là một trong những lý do chính tôi chọn Phanteks P500A khi xây dựng chiếc PC hiện tại vào năm 2020. Tấm mặt trước dạng lưới đã tạo ra sự khác biệt rõ rệt. Với ba quạt hút 120mm ở phía trước và bố cục bên trong tương tự, các linh kiện của tôi cuối cùng đã có được luồng không khí thích hợp. Nhiệt độ CPU không bao giờ vượt quá 82°C khi chơi game, và GPU duy trì ở mức thấp 70°C trong các phiên chơi kéo dài. Luồng không khí cảm thấy tự nhiên hơn và ít bị cưỡng bức hơn, và tôi không còn phải lo lắng về việc tích tụ bụi ở những nơi kỳ lạ như với Evolv.
2. Nhiều Quạt Không Đồng Nghĩa Với Làm Mát Tốt Hơn
Khi lần đầu tiên nhận thấy nhiệt độ CPU và GPU cao với case Evolv ATX, tôi đã quyết định thay thế hai quạt 140mm đi kèm ở phía trước bằng ba quạt 120mm, hy vọng điều đó sẽ cải thiện luồng không khí. Nhưng trên thực tế, nó lại gây tác dụng ngược. Vấn đề là các quạt nguyên bản là quạt áp suất tĩnh, trong khi những quạt tôi thay thế lại là quạt luồng gió. Điều này tạo ra sự khác biệt lớn trong case Evolv ATX, vì khe hút gió phía trước của nó dựa vào các khe hẹp ở hai bên để không khí đi qua.
Quạt áp suất tĩnh được thiết kế đặc biệt để đẩy không khí qua các không gian chật hẹp, như bộ tản nhiệt (radiator), lưới lọc bụi, hoặc trong trường hợp này, các khe hút gió hẹp phía sau mặt trước của Evolv. Ngược lại, quạt luồng gió hoạt động tốt nhất trong môi trường mở, nơi có ít sức cản – ví dụ, phía sau các tấm mặt trước dạng lưới (mesh). Bằng cách chuyển sang quạt luồng gió, tôi đã vô tình giảm lượng khí mát đi vào case, mặc dù tôi có nhiều quạt hơn quay ở tốc độ RPM cao hơn. Kết quả là một chiếc PC ồn hơn mà không cải thiện được nhiệt độ. Vì vậy, trước khi bạn mua thêm quạt, hãy đảm bảo bạn hiểu thiết kế case, bố cục luồng không khí và chọn loại quạt phù hợp với công việc.
3. Áp Suất Không Khí Dương Giúp PC Luôn Sạch Bụi
Chiếc Phanteks Evolv ATX của tôi đi kèm với hai quạt hút 140mm và một quạt thoát 140mm, đây là cấu hình lý tưởng để duy trì áp suất không khí dương bên trong case. Tuy nhiên, khi tôi lắp đặt một bộ tản nhiệt nước AIO 360mm ở phía trên, mọi thứ đã thay đổi. Ba quạt 120mm gắn trên radiator hoạt động như các quạt thoát bổ sung, tạo ra áp suất không khí âm thay vì dương. Điều này có nghĩa là tôi có nhiều không khí rời khỏi case hơn là đi vào, và tôi nhanh chóng nhận thấy hậu quả.
Hình ảnh một case PC MSI MAG Forge 110R với ba quạt hút và hai quạt thoát khí
Vấn đề lớn nhất với thiết lập áp suất không khí âm là nó hút không khí không lọc vào case qua mọi khe hở có thể. Chỉ trong vài tuần, tôi bắt đầu thấy bụi bẩn tích tụ ở những khu vực không ngờ tới, như tấm che nguồn (PSU shroud), tản nhiệt bo mạch chủ, và thậm chí cả các cạnh của mặt trước. Cứ như thể lưới lọc bụi phía trước quạt hút của tôi chẳng có tác dụng gì. Tuy nhiên, khi tôi sau đó chuyển sang tản nhiệt khí cho CPU, sự tích tụ bụi bẩn đã giảm đáng kể. Đó là vì việc loại bỏ ba quạt thoát gắn trên đã cho phép case trở về thiết lập áp suất dương.
Nhìn lại, tôi ước mình đã nghiêm túc hơn với airflow ngay từ đầu. Tất cả số tiền tôi chi cho các bộ tản nhiệt và keo tản nhiệt cao cấp cũng không thể che giấu sự thật rằng chiếc case đó có thiết kế luồng không khí kém, và cấu hình quạt của tôi thì không hề tối ưu. Ngày nay, tôi thậm chí không xem xét những chiếc case PC không có mặt trước dạng lưới hoặc các khe hút gió phù hợp. Kể từ khi tôi bắt đầu ưu tiên áp suất không khí dương, các tấm mặt lưới, và sử dụng đúng loại quạt cho từng vị trí, luồng không khí chưa bao giờ là vấn đề trong bất kỳ dàn máy nào của tôi. Chiếc PC hiện tại của tôi không chỉ chạy mát hơn, êm hơn, mà còn giữ được sự sạch sẽ trong nhiều tháng, giúp việc bảo trì trở nên ít phiền phức hơn rất nhiều. Hãy đảm bảo bạn không lặp lại những sai lầm này để có được trải nghiệm PC tốt nhất!
